(TÜİK) Türkiye İstatistik Kurumu değil ama Ticaret Bakanlığı ilk 4 aylık dış ticaret verilerini açıkladı. Yazımızın başlığında da ifadesini bulduğu gibi biz bu verilerden iyi sinyaller almıyoruz. Öncelikle verileri görelim.
Nisan 2024 ve Ocak/Nisan 2024 Dış Ticaret Verileri
(Milyon $)
Nisan 2024
| İhracat | İthalat | Dış Ticaret Hacmi | Denge | İhr. / İth. Karşılama (%) | |
| 2023 | 19.245 | 27.984 | 47.229 | – 8.739 | 68.8 |
| 2024 | 19.271 | 29.171 | 48.442 | -9.900 | 66.1 |
| Değişim (%) | 0.1 | 4.2 | 2.6 | 13.3 |
Ocak / Nisan 2024
| İhracat | İthalat | Dış Ticaret Hacmi | Denge | İhr. / İth. Karşılama (%) | |
| 2023 | 80.662 | 124.200 | 204.802 | -43.538 | 65.0 |
| 2024 | 82.873 | 113.117 | 195.990 | -30.243 | 73.3 |
| Değişim (%) | 2.7 | -8.9 | -4.3 | -30.5 |
Veriler üretmeyen, istikrarsız bir ekonominin yansıması gibi. Nisan ayında ihracatımız %0.01 artmış, yani yerinde saymış, buna karşılık ithalatta bir kıpırdanma var ve dolayısıyla ithalatımız %4.2 büyümüş, bu gelişmelerin sonucu olarak dış ticaret açığımız Nisan ayında %13.3 büyüyerek 9.9 milyar dolara ulaşmış ve ihracatın ithalatı karşılama oranı ise %66.1’e gerilemiştir.
Kısacası Nisan ayı dış ticaretimiz açısından parlak sonuçlar ortaya koyan bir ay olmadığı gibi ileriye dönük tehlike işaretleri vermektedir.
Ocak – Nisan arasında kalan 4 aylık döneme baktığımızda sanki durum biraz daha iyi görünüyor ama gelişmelere bakarak yorum yapmanın daha doğru olacağı kanaatindeyim.
İlk 4 aylık dönemde ihracatımız %2.7 artmış görünüyor ama Trend maalesef iyiye gitmiyor. Ocakta %3.3, Şubatta %13.6 büyüyen ihracatımız Martta %4.1 küçülürken Nisanda yerinde saymıştır. Dolayısıyla %2.7’lik artış ilk iki ayın performansının sonucudur. İhracatımızda eğilimin olumsuz olduğu gözlemlenmektedir. Nitekim 2022 yılının ilk 4 ayının 83.4 milyar dolarlık düzeyine bile henüz ulaşılamamıştır.
İthalatta ise tam tersi bir eğilim izlenmektedir. Kurun yüksek seyreden düzeyi sonucunda bir süredir gerileme eğilimi gösteren ithalatın yeniden hareketlenmek üzere olduğunu varsayabiliriz. Bunu bize ithalatın aylar itibariyle izlediği seyir gösteriyor. Ocakta %22.1, Şubatta %9.2, Martta %6.3 küçülen ithalat Nisanda 4.2 oranında artmıştır. Dikkatimizi çeken önce küçülme oranlarının düşmesi ve ardından bu hareketin bir artışla bağlanmasıdır.
Dönem ithalatımızda dikkatimizi çeken ve gidişin olumsuzluğuna karine sayabileceğimiz hususlar arasında sanayimizin çarklarını döndüren hammadde – aramallar ithalatında azalma eğiliminin hızlandığını görmekteyiz. 2023 yılında bu fasıl ithalatımız %10.7 gerilerken 2024 yılının Ocak-Nisan döneminde %15.8 gerilemiştir. Keza yatırım malları ithalatımız 2023 yılında %29.9 artmışken 2024 yılının Ocak – Nisan döneminde bu artış %3.4 düzeyinde kalmıştır. İthalatımız azalıyor veya fazla artmıyor diye memnuniyet duyarken bu gerçekleri de göz ardı etmemek gerekir diye düşünüyorum.
1 Ocak 2024 tarihinde dolar alış kuru 30.36’dır. Bugün de 32.31’dir. Artış oranı %6.4’dür. Oysa TÜİK verilerine göre bile yalnızca ocak ayı TÜFE artışı bile %6.7’dir. İlk dört aylık kümülatif artış %17.57’dir. Gerçek enflasyonun bunun da üzerinde olduğunu düşünürsek baskılanan kurun ihracatın aleyhinde ithalatın ise lehinde etki yapacağını göreceğiz. Biz bu filmi defalarca izledik. Doyamadık tekrar tekrar başa sarıp izlemeye devam ettik. Herhalde bir kez daha izleyeceğiz gibi görünüyor.
Enflasyonla mücadele edelim derken üretimin ıskalanarak tamamen moneter önlemlerle sonuca gitmeye çalışmak aynı şeyleri yaparak farklı sonuçlar elde etmek aldanmışlığıdır. Sonuç vermemiştir, yine sonuç vermeyecektir.
Son dönemlerde özellikle tarım ürünleri ihracatına dönük kısıtlama önlemleri de hem üreten kesimin hem de ihracatımızın hayrına olmayacaktır. Zorluklarla kazanılan pazarlar da verimliliği ve istikrarı sağlayamadığımız için kolayca kaybedilecektir.
Bu olumsuz öngörülerde bulunmaktan mutluluk duymuyorum ve yanılmayı çok istiyorum.
Yanıldığımı görmekten mutluluk duyacağım.