Dikkatli izleyicilerimiz hatırlayacaklardır. Türkiye İhracat Meclisi’nin ihracat rakamını Türkiye İstatistik Kurumu’ndan önce açıklamaları nedeniyle 2014 yılı ihracatının genel değerlendirmesini 4 hafta önce yaptık.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun bu kez ihracatla birlikte ithalat rakamını da açıklaması üzerine ithalatı ele alacağız ve genel bir dış ticaret değerlendirmesine de yer vereceğiz.
İşe 2014 dış ticaret performansımızı gösteren küçük bir tablo ile başlamak istiyoruz.
2014 Yılı Dış Ticaret Performansımız
(2013 ile kıyaslamalı)
|
|
İhracat (000$) |
Değişim (%) |
İthalat (000$) |
Değişim (%) |
Açık (000$) |
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı (%) |
|
2014 |
157.715.040 |
3.9 |
242.223.959 |
-3.7 |
– 84.508.919 |
65.12 |
|
2013 |
151.802.637 |
-0.4 |
251.661.250 |
6.4 |
– 99.858.613 |
60.32 |
Önce iyi haberleri verelim. Her şeye rağmen 2014 yılında ihracatımız küçük oranlı da olsa artmış görünüyor.
İthalatımız ise yine küçük oranlı bir düşüş göstermiş ve bunun sonucunda ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranında yaklaşık 5 puanlık bir iyileşme görülmektedir. Dış ticaret açığımız geçen yıla göre %15.4 azalmıştır.
Kötü haberlere gelince, geçen yıl gerileyen ihracatımız bu yıl da, deyim yerinde ise, yerinde saymıştır. Bu performansla 2023’de 500 milyar dolarlık ihracat biraz daha Kaf Dağı’nın ardında kalmıştır.
İthalatımız azalmış, ancak, acaba bu iyiye mi işarettir?
Bunun cevabını verebilmek için ikinci bir tabloya gerek duyulmaktadır.
2014 Yılı İthalatı
Ekonomik Grupların Sınıflamasına Göre
(1.000$)
|
|
2014 |
2013 |
Genel İçinde Payı (%) |
Değişim 2013/14 (%) |
|
Yatırım Malları |
36.000.333 |
36.771.127 |
14.82 |
-2.10 |
|
Hammadde (aramallar) |
176.747.109 |
183.811.325 |
72.97 |
-3.85 |
|
Tüketim Malları |
29.023.370 |
30.415.894 |
11.99 |
-4.85 |
|
Toplam |
242.223.959 |
251.661.250 |
– |
-3.75 |
Yatırım malları ithalatının azalışı, genel ithalat azalışının oransal olarak altında kalmıştır. Bir teselli sayılabilir. Ancak işleyen sanayinin çarklarını döndüren hammadde ve aramallar ithalatının ki, tüm ithalatımızın ¾’ünü oluşturmaktadır; yüksek oranlı düşmesi, üreten bir ekonomi için iyi bir gösterge değildir.
İthalatımızın kaynakları itibariyle incelenmesini ülke grupları ve ülkeler olarak iki tablo halinde bilginize sunacağız.
Ülke Grupları İtibariyle İthalat
(1.000$)
|
|
2014 |
2013 |
İthalat içerisinde Payı (%)2014 |
İthalat içerisinde Payı (%)2013 |
Önceki Yıllara Göre Değişim (%)2014 |
Önceki Yıllara Göre Değişim (%)2013 |
|
AB (28) |
88.783.665 |
92.457.992 |
36.7 |
36.7 |
-4.0 |
5.5 |
|
Diğer Avrupa (AB Hariç) |
35.405.464 |
41.319.229 |
15.0 |
16.4 |
-11.9 |
11.1 |
|
Kuzey Amerika |
13.834.913 |
13.952.865 |
5.7 |
5.5 |
-0.8 |
-7.5 |
|
Yakın ve Ortadoğu |
20.480.505 |
22.214.051 |
8.5 |
8.8 |
-7.8 |
3.8 |
|
Diğer Asya |
56.163.099 |
54.648.319 |
23.2 |
21.7 |
-2.8 |
10.2 |
|
Diğerleri |
27.556.313 |
27.068.794 |
11.4 |
10.8 |
1.8 |
5.8 |
|
Toplam |
242.223.959 |
251.661.250 |
– |
– |
-3.7 |
6.4 |
Bu tablo şunu gösteriyor. İthalatımız daralırken ele alınan ülke grupları da bu daralmadan payını almış. Ancak, diğer Asya ülkeleri olarak nitelendirdiğimiz içerisinde Çin, Japonya, Güney Kore, Hindistan gibi ülkelerin bulunduğu grup bu daralmadan etkilenmemiş ve ithalatımız içindeki payını % 21.7’den % 23.2’ye çıkarmıştır.
Ülkeler İtibariyle İthalat
|
|
İthalat (1000$) |
Toplam İçinde Payı (%) |
Bir Önceki Yıla Göre Değişim (%) |
||||
|
|
2014 |
2013 |
2014 |
2013 |
2005 |
2014 |
2013 |
|
Rusya |
25.293.332 |
25.064.214 |
10.4 |
10.0 |
11.1 |
0.9 |
-5.9 |
|
Çin |
24.918.238 |
24.685.885 |
10.3 |
9.8 |
5.9 |
0.9 |
15.9 |
|
Almanya |
22.364.253 |
24.182.422 |
9.2 |
9.6 |
11.7 |
-7.5 |
13.0 |
|
ABD |
12.727.481 |
12.596.170 |
5.3 |
5.0 |
4.6 |
1.0 |
-10.9 |
|
İtalya |
12.055.916 |
12.884.864 |
5.0 |
5.1 |
6.5 |
-6.4 |
-3.4 |
|
İran |
9.833.329 |
10.383.217 |
4.1 |
4.1 |
3.0 |
-5.3 |
-13.2 |
|
Fransa |
8.122.565 |
8.079.840 |
3.4 |
3.2 |
5.0 |
0.5 |
-5.9 |
|
G. Kore |
7.548.311 |
6.088.318 |
3.1 |
2.4 |
3.0 |
24.0 |
7.6 |
|
Hindistan |
6.898.554 |
6.367.791 |
2.8 |
2.5 |
1.1 |
8.3 |
9.0 |
|
İspanya |
6.075.844 |
6.417.719 |
2.5 |
2.6 |
3.0 |
-5.3 |
6.5 |
İthalatımızın yaklaşık %55’ini gerçekleştirdiğimiz bu 10 ülkenin rakamlarını incelediğimizde Avrupa ve ABD her iki yıla da yayılmasa dahi kayıplar yaşarken Çin, G. Kore ve Hindistan’ın Türkiye’deki pazar daralmasından pek etkilenmediklerini görüyoruz.
Bir diğer gerçek ise, son 10 yılda Çin’in ülkemizdeki Pazar payını %5.9’dan %10.3’e, Hindistan’ın ise %1.1’den %2.8’e yükselttiğidir. Buna karşın Almanya, son 10 yılda %11.7’den %9.2’ye, İtalya %6.5’den %5’e, Fransa %5’den %3.4’e gerileyerek önemli kayıplar yaşamışlardır.
Burada altını çizmemiz gereken gerçek ise, başta AB olmak üzere Avrupa ülkeleri ile dış ticaretimiz nispeten dengeli iken, Uzakdoğu ülkelerine karşı büyük oranlı açıklar vermekteyiz. Buna küçük bir tablo ile dikkat çekmek istiyoruz.
2014 Yılı Seçilmiş Uzak Doğu Ülkeleri İle Ticaretimiz
(1.000 $)
|
|
İthalat |
İhracat |
Açık |
|
Çin |
24.918.238 |
2.861.986 |
22.056.252 |
|
Hindistan |
6.898.554 |
586.720 |
6.311.834 |
|
G.Kore |
7.548.311 |
470.733 |
7.077.578 |
|
Japonya |
3.119.889 |
375.737 |
2.824.152 |
|
Endonezya |
2.043.471 |
227.637 |
1.815.834 |
|
Tayvan |
2.011.289 |
132.861 |
1.878.428 |
|
Vietnam |
2.089.896 |
168.149 |
1.841.747 |
|
Malezya |
1.160.994 |
315.029 |
845.965 |
|
Bangladeş |
1.028.798 |
148.720 |
880.078 |
|
Toplam |
50.819.440 |
5.287.572 |
45.531.868 |
Seçilmiş bu 9 Uzak Doğu ülkesinden 2014 yılında toplam olarak yaklaşık 50.8 milyar dolarlık ithalat yapmışız. Buna mukabil, listede yer alan bu ülkelere toplam ihracatımız 5.3 milyar dolar dolaylarında kalmış. Açık 45.5 milyar dolar. Bu ülkeler ölçeğinde ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranı % 10.44. Oysa 2014 yılında genel olarak, ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranı %65.12’dir.
Son bir söz: 2014 yılında verdiğimiz 84.5 milyar dolarlık dış ticaret açığının 45.5 milyar dolarlık kısmı, diğer bir ifade ile %53.85’i bu 9 ülkeden, tabii başta Çin’den kaynaklanmaktadır.
Bu yaraya mutlaka bir neşter vurmanın zamanı gelmiş, geçmektedir.