2015 YILI DIŞ TİCARET GENEL DEĞERLENDİRMESİ

Türkiye İstatistik Kurumu 12 aylık dış ticaret rakamlarını kesin olarak ilan etmiş bulunuyor.

TÜİK tarafından ilan edilen bu verilere dayanarak başta ihracatımız olmak üzere dış ticaretimizin genel bir değerlendirmesini yaparak sizlerle paylaşmak istiyoruz.

1. GENEL OLARAK

2015 yılı dış ticaret performansımız
(Bir önceki yılla karşılaştırılmalı)

tablo
2014 yılı küçük oranlı da olsa yükselişlerle geçmiş ve 2014 yılı ihracatımız %3.8’lik bir artışla nihayetlenmiştir.2015 yılı dış ticaretimiz açısından olumsuz, hatta çok olumsuz geçmiştir diyebiliriz. Esasen ihracatımızdaki olumsuz sinyaller daha 2013 yılında başlamıştır. 2013 yılının 5. ayında ihracatımız gerilemiş ve sonuçta 2013 yılı -0,4’lük bir küçülme ile sonuçlanmıştır.

Ancak, bu yılın Kasım ayı ihracatı düşüş gösterirken Aralık ayı da ancak % 0.7’lik bir artışl, gelen olumsuz sinyallerin işaretçisi olmuş ve nihayet 2015 yılının Ekim hariç, diğer 11 ayı ihracatımızın gerilediği görülmüş, sonuçta 2015 yılı ihracatımız % 8.7’lik ciddi bir küçülme ile yılı kapamıştır. Ne yazık ki düşme trendi, 2016 yılının Ocak ayında da devam etmiştir.

7 Aralık 2015 tarihli “Dış Ticaretimizin Hali Pür Melali” başlıklı yazımızda geçmiş yıllarda yaşanan krizlere rağmen kurlarda ihracat lehine yapılan değişikliklerle kısa sürede ihracatın toparlanarak yüksek oranlı artışlar kaydettiği, ancak bu kez TL’nin önemli para birimleri karşısında da yüksek oranlı değer kaybetmesine rağmen nerede ise 15 aydır ihracatta süren düşme trendinin durmadığı, hatta yavaşlamadığı görülmektedir.

İthalatımız da küçülüyor. 2014’de % 3.7 ve 2015’de ise % 14.4 oranında bir ithalat daralması kaydedildi

2014 yılında 399,9 milyar $ olan dış ticaret hacmimiz %12,2’lik bir küçülme ile 351,1 milyar $ seviyesine gerilemiştir.

Ülke olarak büyümeye, daha çok büyümeye ihtiyacımız varken hızla küçülüyoruz. Belki tek sevinilecek sonuç ihracatımızın ithalatımızı karşılama oranının % 65.1’den % 69.5’‘e yükselmesi ve dış ticaret açığımızın ise % 25’lik bir azalışla 63.2 milyar$’a gerilemiş olmasıdır.

Tabii bu sonuçlara ne kadar sevinebilirsek.

2. İHRACAT

Ülke Grupları İtibariyle İhracatımız

tablo2

Ülkeler İtibariyle İhracatımızİhracatımızdaki gerileme eğiliminin tüm ülke gruplarına olan ihracatımızda yansıma bulduğu görülmektedir. Biraz daha fazla, biraz daha az. En az hasarla atlatılan bölge Kuzey Amerika gibi görünmektedir.

tablo3

-En önemli ve istikrarlı pazarımız olan Almanya da %11.4’lük bir gerileme ciddi bir pazar kaybıdır.İhracatımızda ilk on ülkenin yer aldığı bu tabloda dikkat çeken hususlar şunlardır;

-Bu on ülke içerisinde en yüksek ihracat gerilemesini Irak’ta yaşamamız doğaldır ki siyasi gelişmelerin kaçınılmaz sonucudur.

-Geçen yıl bu listede yer alan Hollanda ve Rusya bu kez ilk on içinde değildir. Hollanda ile ihracatımızın %8.7 gerilemesini genel trend içinde normal bir gelişme olarak kabul edebiliriz. Ancak, Rusya’ya ihracatımızın % 39.5 ile çok dikkat çekici bir şekilde gerilemesi farklı bir durumdur.

-Geçen yıl bu listede yer almayan BAE ve İsviçre bu defa ilk on içindedir. İsviçre’ye ihracatımızın % 77 artması, ihracatımız topyekün ve tüm bölge ve ülkelere yönelik gerilerken açıklanmaya muhtaç görünmektedir.

İhracatımızın Sektörler İtibariyle Görünümü

tablo4
3. İTHALATİhracatımız değer olarak 2015 yılında 2014’e göre 13.780.068.000 $ düşük kalmıştır.
Bu rakamın 12.577.910.000 $’lık bölümü, diğer bir ifade ile toplam azalmanın % 91’lik bölümü imalat sanayiden kaynaklanmaktadır.

Ekonomik Grupların Sınıflamasına Göre İthalat

tablo5
İlginç olanı ise ithalatımızın yaklaşık % 14’ ünü oluşturan tüketim malları ithalatının bu genel gidişten nerede ise etkilenmediğidir. Vur patlasın, çal oynasın tüketmeye devam.Genel olarak % 14’ün üzerinde bir daralma yaşanan 2015 yılı ithalatında çarpıcı rakam ithalatımızın nerede ise % 70’ini oluşturan hammaddeler ve ara malları kaleminde yaşanan % 18.9’luk gerilemedir. Bu, Türkiye’de üretimde bir problem yaşanmasının da habercisidir.

Ülkeler İtibariyle İthalat

tablo6
4. SONUÇİthalatımızın yaklaşık % 57’sini yaptığımız bu 10 ülkeden Çin’in herzaman ki gibi yükselme göstermese de durumunu muhafaza ettiğini görmekteyiz.

Son sözü söylemeden, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da Uzakdoğu dış ticaretimiz acı gerçeğine dikkatinizi çekmek istiyoruz.

Önce bir tablo ile sizlere durumu rakamlarla gösterelim.

Seçilmiş Uzakdoğu Ülkeleri İle Ticaretimiz

tablo77

Üretemiyoruz, pazarlayamıyoruz. İhracatımız ağır hasta. 2023 hedefi artık Kaf Dağı’nın arkasında bile deği

Bu gerçeğin altını bir kez çizelim.

Ancak, bizi esas derinden üzen, kahreden şu yukarıdaki tablodur. Bu 10 adet, çoğu yeni yetme Uzakdoğu ülkesine karşı artık kronik hale gelen ve bizim her yıl tekrar etmekten üzüntü duyduğumuz aşırı dış ticaret açığı verme, tabiri mazur görün ütülmemiz durumu.

Yıllardır hiç değişmeyen, bitmeyen bir senfoni bu.

2015 yılında toplam dış ticaret açığımız 63.3 milyar, bu açığın % 70’ini bu 10 ülkeye karşı veriyoruz.

Petrol, doğalgaz veya ileri teknoloji ürünlerini zorunlu olarak almak durumunda olduğumuz ülkelere verdiğimiz dış ticaret açığını anlayabiliyoruz.

Ancak, Hindistan’a, Vietnam’a, Bangladeş’e verdiğimiz bu denli aşırı açığı anlayamıyoruz.

2015 dış ticaret tablomuz karanlık; ancak, her şeye rağmen ülkemize güvenmeye, ümitlerimizi yeşertmeye devam edeceğiz.