TURİZM: BACASIZ SANAYİ

dis-ticaret

Yazımıza, genellikle kullanılan bir deyişi başlık yaptık. Turizmin önemini kısa ve öz ifade eden bir deyiş.
Turizm milli ekonomimiz için olduğu kadar siyasal sosyal açıdan da önem taşıyan bir faaliyet dalıdır.
Turizm ekonomimiz için önemlidir. Sanayi ve tarım üretimimiz için sayıları milyonlarla ifade edilen bir alıcı kitlesi ayağımıza kadar geliyor. Yemek, içmek, konaklamak yanında alışveriş yapıyor.
Dış ödemeler dengemizi sağlayamadığımız bir gerçek. Turizm gelirlerimiz bir ölçüde de olsa bu sorunumuza çare oluyor.
Nihayet, ülkemize çoğu kez tanımadıkları için ön yargılarla gelen yabancılar, çoğunlukla ülkemizin doğasına, iklimine, tabiatına, tarihine, kültürüne büyük ilgi, beğeni duyarak ülkelerine dönüyor ve ülkemizle ülkeleri arasında bir bağ oluşturuyorlar. Milyonların hareketi ile oluşan bu bağlar, ülkeler arasında dostlukların, yeni bağların kurulması açısından önemli bir işlevi yerine getiriyorlar. Tüm bunlar dikkate alındığında turizme gerçekten değer vermemizin gerekliliği ortaya çıkıyor.
Türkiye, turizm açısından çok ve çeşitli imkânlara sahip olmasına rağmen 80’li yılların ilk yarısına kadar bu alanda pasif kalmış, imkânlarını harekete geçirmemiş. Adeta gelenleri lütfen kabul eden bir anlayış ve yaklaşım içerisinde olmuştur.
1983 yılından itibaren Özal Hükümetinin iş başına gelmesi ile turizm yatırımları hız kazanmış, yeni bir anlayışla turizmde bir hamle dönemi başlamıştır.
80’li yılların ortalarına kadar birkaç milyonu geçmeyen turist sayımız 2013 sonu itibariyle 32 milyonu ve turizm gelirlerimiz 39 milyar doları geçmiştir. Son 10 yıllık turist sayılarını ve turizm gelirlerini 5’er yıllık periyotlar olarak gösteren tablo aşağıda çıkarılmıştır.
Tablo.1
Turizm Gelirlerimiz ve Turist Sayısı

 

 

Turizm Geliri

Ziyaretçi

Kişi Başı Ortalama Harcama ($)

2003

13.854.866

16.302.053

850

2008

25.415.067

30.979.979

820

2013

32.310.424

39.226.226

824

1983’de turizm işletme belgeli 611, turizm yatırım belgeli 376, toplam 987 tesis varken, 2012 itibariye bu sayı toplam 3830’a çıkmıştır. Keza 1983’de 109.359 olan turistik yatak kapasitemiz bu dönemde yapılan yatırımlarla 2012 yılsonu itibariyle 999.896’ya yani hemen hemen 1 milyon adete ulaşmıştır.
Ülkemizin tesis ve yatak kapasitesindeki gelişimine aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak yer verilmiştir.
Tablo.2
Türkiye’nin Yatak Kapasitesi Gelişimi

 

Turizm İşletme Belgeli Tesis

Turizm Yatırım Belgeli Tesis

Yıl

Tesis

Oda

Yatak

Tesis

Oda

Yatak

1973

388

38.528

180

24.605

1978

473

27.233

52.385

261

14.359

28.230

1983

611

33.694

65.934

376

21.410

43.425

1988

957

58.914

122.306

1268

105.736

214.445

1993

1581

113.995

235.298

1788

132.395

276.037

1998

1954

151.397

314.215

1365

116.286

249.125

2003

2240

202.339

420.697

1130

111.894

242.603

2008

2566

268.633

567.470

772

113.487

258.287

2012

2870

336.447

706.019

960

126.592

273.877

Ülkemizi ziyaret eden turistlerin % 60’a yakını başta Almanya, Rusya, İngiltere gibi ülkeler olmak üzere ülkemize en fazla 3–5 saatlik uçuş mesafesinde olan Avrupa ülkelerindendir.
Asya ülkelerinden komşumuz İran % 6–4 arasında bir payla en üst sırada yer alırken, bunu %2–2,5luk bir oranla Suriye izlemektedir.
Tüm Afrika ülkelerinden ziyaretçilerimiz toplam ziyaretçilerimiz içerisinde % 1,5–2,2 arasında bir paya sahiptir.
Uzaklardan bizi en çok ziyaret eden ülkelerin başında ise ABD gelmektedir. Her yıl 700.000–800.000 ABD vatandaşı ülkemizi ziyaret etmektedir. Ziyaretçilerimizin milliyetlerine göre dağılımını gösteren aşağıdaki tabloda görüleceği üzere esas itibariyle gelişmiş büyük Avrupa ülkeleri, Rusya ile yakın komşularımız yurttaşları başlıca ziyaretçilerimizdir. Dünya’da daha ilgi ve beğeni kazanabileceğimiz pek çok ülke vardır.
Tablo.3
Ülkemize Gelen Turistlerin Milletlerine Göre Dağılımı

 

Milliyet

Milliyet Pay (%)

 

2010

2011

2012

2010

2011

2012

Almanya

4.385.213

4.826.315

5.028.745

15.32

15.34

15.82

Rusya

3.107.043

3.468.214

3.599.925

10.85

11.03

11.33

İngiltere

2.673.605

2.582.054

2.456.119

9.34

8.21

7.73

Hollanda

1.073.064

1.222.823

1.273.593

8.75

3.89

4.01

Fransa

928.376

1.140.459

1.032.565

3.24

3.63

3.25

İtalya

671.060

752.238

714.041

2.34

2.39

2.25

Toplam Avrupa

16.622.216

18.195.442

18.230.104

58.05

57.84

57.36

Toplam Asya

4.102.450

4.411.929

3.839.852

14.33

14.03

12.08

Toplam Afrika

377.300

445.487

713.399

1.32

1.42

2.29

2011 ve 2012 gerçekleşmelerine göre önemli turizm ülkelerinin turizm gelirleri aşağıda çıkarılmıştır.
Tablo.4
Ülkeler İtibariyle Turizm Gelirleri (Milyar ABD Doları)

Ülkeler

2011

2012

Almanya

38.8

38.1

Avusturya

19.9

18.9

Fransa

53.8

53.7

İngiltere

35.9

36.4

İspanya

59.9

55.9

İtalya

43.0

41.2

İsviçre

17.5

16.6

ABD

116.3

126.2

Avustralya

31.4

31.4

Hong Kong

27.7

32.1

Çin

48.5

50.1

Maca

38.5

43.1

Tayland

26.2

30.1

Görüleceği üzere, turizmde önemli bir yere geldik ancak, gelebileceğimiz daha farklı yerler olduğunu yukarıda tablo bize gösteriyor. Bir vakitler Yunanistan’la yarışırken şimdi zirvelere talibiz. Ancak, görüldüğü kadarıyla turizmimiz büyük ölçüde Antalya sahil şeridine hapsolmuş bir deniz-kum sunuşunun ötesine pek fazla geçemiyor. Daha, hala Ege’yi, İstanbul’u, Karadeniz’i, İç Anadolu’nun diğer kesimlerini gereğince öne çıkaramadığımız gibi, tarihimizi, kültürümüzü, kış turizmini, sağlık turizmini, gastronomimizi de gereğince pazarlayamıyoruz.
“Her şey dâhil” pazarlama sistemi ile gelen ziyaretçileri oteller hapsediyor ve daha çok alt gelir gruplarına hitap ediyoruz. Sonuç kişi başına elde ettiğimiz gelirde net bir şekilde görülebiliyor.

Yapacak daha çok işimiz var.